Beroepen - Deel 1

Brandersknecht - Gerrit Hendrik Willem Roosen (1856 – 1913)

Niet al mijn voorouders waren turfschippers (vaderskant) of landbouwers (moederskant). Er waren ook voorouders die andere beroepen uitoefenden. 

Detail huwelijksakte

Als Gerrit op 4 mei 1881 te Zutphen trouwt met Roedolphina Bertha Kaptein staat in de huwelijksakte dat hij een brandersknecht is. Eerst had ik geen idee wat daarmee werd bedoeld, tot ik op andere documenten stuitte. In die documenten wordt Gerrit een distillateursknecht genoemd, een brandewijnstokersgezel en een likeurstokersknecht. Vier verschillende namen voor hetzelfde beroep of vier verschillende beroepen? 

Ik pak mijn steun en toeverlaat erbij: het woordenboek. Alleen brandersknecht staat erin. Het woord dat ervoor staat, brandersbedrijf, verduidelijkt veel. Een brandersbedrijf is een bedrijf waar brandewijn gestookt wordt. Brandwijnstokersgezel staat weliswaar niet in het woordenboek, maar brandewijnstoker wel en het boek zegt dat dit hetzelfde beroep is als brandewijnbrander. Distillateursknecht staat zoals gezegd niet in het boek, maar het beroep distillateur wel en daarvan blijkt brander een synoniem te zijn. Likeurstokersknecht tenslotte wijkt in zoverre af, dat die geen brandewijn stookt maar likeur. Het verschil tussen knecht en gezel? Het blijkt dat je begon als gezel en daarna knecht werd. Enkele gelukkigen brachten het zelfs tot chef.

Kan ik er nog achter komen waar Gerrit werkte? Ik zoek op internet naar ‘brandewijn Zutphen’ en er duikt één naam op, de Zutphense brandewijnstokerij v/h Mispelblom & Co., gesticht in 1770 door Frederik Mispelblom. Ik lees op een website dat er ook likeur werd gemaakt, dus dat klopt met de beroepen. Het staat niet vast, maar er bestaat een goede kans dat Gerrit daar heeft gewerkt. Zeker als ik in de adresboeken van Zutphen lees dat Gerrit in 1900 en 1902 op Kerkhof 20 heeft gewoond. Dat is in de tonnenmakerij naast de Mispelblom branderij. 

Kerkhof 20, Zutphen

Echter niet zijn hele leven, want in de huwelijksakte van zijn zoon Hendrik Jan uit 1909 staat dat Gerrit een koetsier is. Tenslotte wordt Gerrit in zijn overlijdensakte een losse arbeider genoemd. In meerdere opzichten een triest einde.   

Met dank aan Jørgen O. Mispelblom Beyer voor zijn informatie over de Mispelblom branderij.